Respons-ability atelier
Kunnen we vitale respons vormen op de complexe vraagstukken van deze tijd? Respons hangt af van wat je in je blikveld toelaat, van wat je waarneemt en van wat je ‘voor waar’ neemt. In het respons-abilty orientatie atelier verken je hoe je je cirkel van waarneming kunt vergroten, het trans-contextuele van de complexe werkelijkheid in ogenschouw kunt nemen en wat het belang is van intelligente introspectie daarin. Je respons-ability nuanceert als je cirkel van waarneming vergroot en als je introspectie verfijnt.
‘Widening circles, fotocollage, origineel formaat 20 x 15 cm, 1 uit 100 View on Values, Conversation Piece, 2001-heden.
Waar komt respons vandaan?
Systeemverstrikking
In ruim dertig jaar werk met mensen in organisaties, management en bestuur is systeemverstrikking een van de belangrijkste observaties die ik aan den lijve heb ervaren. Hoe makkelijk we verstrikt raken in de complexe systemen die we nota bene zelf creëren, monddood raken en kameleontisch worden, zelfs voor onszelf. Sinds de industriële revolutie heeft het functionele denken, de rationele doel-middel mentaliteit, zich steeds meer uitgekristalliseerd als het frame waarbinnen we aannemen dat de werkelijkheid zich afspeelt. Een programmadirecteur bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat vertelde me het terugkerende patroon dat hem ’s ochtends glashelder voor ogen staat wat hem te doen staat, maar dat ‘er dan een zwart gat in de dag ontstaat, wat we werk noemen’ en hoe hij zich aan het einde van de dag regelmatig gefrustreerd afvraagt ‘waar de helderheid van de ochtend toch gebleven is?’. Waarschijnlijk kennen we allemaal de ervaring dicht te slaan, dat de woorden die net nog zo duidelijk voor op je tong lagen je ontglipt zijn. En kennen we de innerlijke ongedurigheid als wat je in conversatie brengt niet overeenstemt met je intenties.
Een respons-ability atelier biedt oriëntatie op de waarnemingen, gedachten, overtuigingen, emoties, beelden, gevolgtrekkingen en intenties die aan respons voorafgaan. De focus ligt op de ruimte tussen het moment waarop er iets op je afkomt en je respons daarop. Het hele atelier vindt plaats in deze tussenruimte, waar we gewoonlijk maar een fractie van een seconde stilstaan. Waar we spreekwoordelijk tot tien tellen voordat we reageren. De basis wordt gevormd door het verkennen van de waarneming, omdat respons zo direct samenhangt met onze perceptie van situaties. Door de ervaring in de vele ateliers die sinds 2018 hebben plaatsgevonden is er een conceptueel raamwerk ontstaan om respons-ability op detail te onderzoeken. Het respons-ability work in process is dus niet zozeer gestoeld op een theoretisch concept maar is gebaseerd op de intelligente ervaring die de vele deelnemers aan de ateliers met me deelden. De invalshoeken die cruciaal zijn gebleken voor het vormen van respons zijn autonomie, emoties, oorzakelijkheid en intentionaliteit. Het zijn invalshoeken waar we vaak veel (onbewuste) aannames over hebben en gewoontepatronen in hebben ontwikkeld. We benaderen deze niet door ze te analyseren, maar door ze proefondervindelijk af te tasten. Dat maakt (onbewuste) percepties van situaties zichtbaar; je gebruikelijke verhouding met de wereld. Het gaat niet over het veranderen van je omgeving of de systemen waar je in werkt, maar om een proces van ‘unconditioning’, van on-conditionering van gewoontepatronen van waarnemen. Met de bedoeling de cirkel van waarneming te vergroten, zowel qua introspectie als externe waarneming; Respons hangt af van wat je in je blikveld toelaat, van wat je waarneemt en wat je voor waar neemt. Het vormen en geven van respons begint bij waarnemen en is elk moment opnieuw een creatieve daad. Je respons-ability nuanceert als je cirkel van waarneming vergroot en als je introspectie verfijnt.
De respons-ability ateliers vinden plaats op open inschrijving, als masterclasses bij opleidingen en als onderzoeksruimte bij vraagstukken in situ, zowel binnen organisaties als bij trans-contextuele maatschappelijke opgaven. In kleinere en grotere groepen.
Op maat als je zou willen onderzoeken wat een respons-ability atelier zou kunnen betekenen voor uw opleiding, team, instelling, organisatie en/of maatschappelijke opgave neem dan contact op, dan stemmen we af op uw specifieke situatie.
Open inschrijving voor het respons-ability orientatie atelier, bestaande uit een individueel voorgesprek, een atelierdag in een groep van 4 a 5 deelnemers, een individuele werkbespreking achteraf en het respons-ability boek. Actuele data, tarieven en aanmelden
Na deelname aan een respons-ability orientatie atelier is er de mogelijkheid om in conversatie te blijven in ateliers waar je praktijkervaringen uitwisselt over de integratie, the ripple effect, van je persoonlijke respons-ability work in proces. Deze ateliers bieden ruimte aan een groeiend gezelschap van geïnteresseerden in de houding die uitgaat van ‘mens = intentie en creativiteit = waardigheid = kapitaal’ (vrij naar Beuys).
Lees verder in Respons-ability, hoe om te gaan met de systemen die we nota bene zelf creeren? , 2024.